Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021

Todd May, Ζωή με σημασία: Ανθρώπινο νόημα σε ένα σιωπηλό σύμπαν

«Πολλοί θα θέλαμε το σύμπαν να μας καλοδεχόταν σαν να ήμασταν εκείνοι που περίμενε. Να μας προσκαλούσε με έναν αέρα πραγματοποιημένης προσδοκίας και να μας ρωτούσε για όσα κάναμε στη ζωή μας, τα οποία θα τα είχαμε επιλέξει και θα μας είχαν δώσει νόημα. Θα προτιμούσαμε η ανθρώπινη ιδιότητά μας να ήταν χαραγμένη στη φύση των πραγμάτων σαν ένα τυπωθήτω που θα την έκανε –και μαζί κι εμάς– να έχει σημασία. Αν όχι αυτό, θα θέλαμε τουλάχιστον λίγη κοσμική υποστήριξη: ένα Θεό ή ένα τέλος που θα διασφάλιζε το νόημα των χρόνων που περνάμε εδώ.

Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Το σύμπαν είναι σιωπηλό. Δεν είμαστε οι εκλεκτοί, δεν μας περιμένει ούτε μας καλοδέχεται. Όπως μας δίδαξε ο Δαρβίνος, είμαστε μια τυχαιότητα της εξέλιξης. Τίποτα δεν οδήγησε στην ύπαρξή μας εκτός από τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα του μη ανθρώπινου περιβάλλοντος. Αν ένας αστεροειδής δεν είχε χτυπήσει τη Γη κοντά στη χερσόνησο του Γιουκατάν μπορεί να μην ήμασταν καν εδώ. Είμαστε ένα κοσμικό ατύχημα».

Τι είναι αυτό που κάνει μια ζωή να είναι όμορφη, καλή, να έχει νόημα; Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας οι άνθρωποι προσπαθούσαν να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα μέσω της θρησκευτικής τους πίστης, των σχέσεών τους, και των έργων τους. Ο Τοντ Μέι σε αυτό το βιβλίο μας προκαλεί να σκεφτούμε υπό διαφορετικό πρίσμα τις απαντήσεις αλλά και το ίδιο το ερώτημα του νοήματος αντλώντας από ένα ευρύ πεδίο φιλοσοφικών και λογοτεχνικών πηγών, και από τη ζωή υπαρκτών ανθρώπων, σε έναν κόσμο όπου το σύμπαν και ο Θεός, για τον συγγραφέα, δεν είναι καθόλου οι παραδεδομένες πηγές της απάντησης.

Ο Τοντ Μέι διδάσκει φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο Clemson της Νότιας Καρολίνας τα τελευταία 30 χρόνια. Παράλληλα με την πανεπιστημιακή του διδασκαλία διδάσκει φιλοσοφία σε τοπικές φυλακές και είναι ενεργός στην αντιρατσιστική τοπική κοινότητα. Έχει γράψει 15 βιβλία φιλοσοφίας με κύριο ενδιαφέρον τη γαλλική σκέψη και κυρίως τους Μισέλ Φουκό και Ζιλ Ντελέζ, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει το ενδιαφέρον του σε θέματα που αφορούν τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ζωής όπως η θνητότητα, η ευθραυστότητα, το νόημα, η φιλία κ.α.

Από τις εκδόσεις Στάσει εκπίπτοντες κυκλοφορούν το βιβλίο του Θάνατος, αντιμέτωποι με τη θνητότητά μας και το κείμενό του «Είναι η μεταδομιστική θεωρία αναρχική;» στον συλλογικό τόμο Εισαγωγή στον μετα-αναρχισμό.